مطابق آمارهای رسمی و اعلام رئیس سازمان توسعه تجارت ایران؛ در ۶ ماهه نخست سال جاری صادرات انرژی کشور به لحاظ وزنی افزایش ۲۹ درصدی داشت اما به سبب کاهش قیمت های جهانی حوزه انرژی به ویژه در بخش پتروشیمی و فولاد، به لحاظ ارزشی ۲ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش یافت. ارزش کالاهای صادراتی کشور نیز نسبت به وزن طی دهه های اخیر حدود ۳۰۰ الی ۳۸۰ دلار بوده است و چنانچه میزان صادراتی موادمعدنی و فولادی را حذف کنیم، ارزش صادراتی کشور به ازای هر تن ۱۱۰۰ دلار می شود. گفتنی است که ارزش کالاهای وارداتی کشور نیز حدود ۱۷۰۰ دلار به ازای هر تن می باشد. به تازگی مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران از تقویت تجارت الکترونیکی ایران با سایر کشورها خبرداده و دراین باره عنوان داشته است: یکی از برنامه های سازمان بسترسازی برای تسهیل تجارت است و در این زمینه در راستای توسعه تجارت الکترونیکی مذاکراتی را با کشورهای مختلف ازجمله چین آغاز کرده ایم. معاون وزیر صمت با اشاره به لزوم توجه به تجارت الکترونیکی گفت: برای افزایش ارزش کالاهای صادراتی لازم است تا از بستر پلتفرمی استفاده کنیم که از طریق آن بتوانیم محصول نهایی را به دست مصرف کننده برسانیم و این کار در تمام جهان انجام می شود اما ما به علت تحریم ها و همچنین غفلت در این موضوع تا حدودی عقب هستیم. مطابق با اعلام رئیس سازمان تجارت ایران، در یک سال گذشته این سازمان با چند پلتفرم ازجمله تیک تاک، ویچت و… مذاکراتی داشته است و با یکی از پلتفرم های بزرگ در چین توافقنامه ای را به امضاء رسانده تا بتوانیم از بستر این پلتفرم برای صادرات کالا بهره بگیریم. در بررسی بیش تر این موضوع و لزوم بسترسازی برای تسهیل تجارت الکترونیک با جعفر قادری، نماینده مردم شیراز و زرقان و عضو کمیسیون برنامه وبودجه مجلس شورای اسلامی و همچنین هادی حق شناس، کارشناس مسائل اقتصادی به گفت وگو پرداختیم که در ادامه می خوانید.
جعفر قادری، نماینده مردم شیراز و زرقان و عضو کمیسیون برنامه وبودجه مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرنگار «رسالت» به تشریح توسعه تجارت الکترونیکی پرداخت و دراین باره عنوان کرد: به منظور توسعه تجارت و افزایش ارزش کالاهای صادراتی نیاز است تا برای افزایش تولید تلاش کنیم. افزایش صادرات مادامی ممکن خواهد بود که تولید کشور افزایش یابد و به مقدار قابل توجهی برسد.
وی با تاکید بر معرفی تولیدات داخلی به کشورهای دوست و همسایه افزود: پس از افزایش تولید، نیاز است تا در جهت معرفی کالاهای صادراتی گام برداریم و موقعیت های نسبی مان را به دنیا به ویژه کشورهای همسایه معرفی کنیم. گروه کیفیت کالاهای صادراتی باید تلاش های جدی داشته باشند و از ابزار و اهرم الکترونیک در جهت شناسایی و معرفی تولیدات داخلی بهره بگیرند.
نماینده مردم شیراز و زرقان بابیان اینکه تقویت تجارت الکترونیک منجر به افزایش ارزش کالاهای صادراتی خواهد شد، تصریح کرد: باید به سمت شناسایی بازارهای جدید حرکت کنیم و ورود به بازارهایی همچون آفریقا را رقم بزنیم. در شرایط حال حاضر مزیت بسیاری در حوزه تولیدات داخلی داریم. بنابراین به سهولت می توانیم از مزیت تولیدات داخلی بهره بگیریم و تجارت الکترونیک و افزایش ارزش کالاهای صادراتی را رقم بزنیم.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با اشاره به بهره گیری از ظرفیت فنی و خدماتی شرکت های دانش بنیان همچنین خاطرنشان کرد: باید تمام تلا ش خود را کنیم تا در شرایط رقابتی، کیفیت را افزایش دهیم. افزایش کیفیت به تقویت کالاهای صادراتی کمک خواهد کرد و موجب ارتقای ظرفیت خواهد شد.
در این راه می توانیم از شرکت های دانش بنیان به منظور افزایش سطح دانش و فناوری بهره بگیریم تا سهم کالاهای دارای تکنولوژی در صادرات افزایش پیدا کند. بی شک این روند وضعیت درآمدهای ارزی حاصل از صادرات را تقویت خواهد کرد و مزیت نسبی برای کشور رقم خواهد زد.
او با تاکید بر لزوم تقویت دانش فنی و خدمات متذکر شد: باید تمام تلاش خود را به دانش فنی معطوف کنیم. ضرورت دارد تا دانش و خدمات فنی خود را به روزرسانی کنیم چراکه در تلاطم های اقتصادی، سهم صادراتی بالا از آن کشورهایی است که کالاهای تولیدی شان دارای فناوری است و از آخرین دانش فنی روز دنیا برخوردارند.
وی در پایان این گفت وگو بابیان اینکه به موجب دانش فنی و خدمات، کیفیت نیز ارتقاء پیدا خواهد کرد، یادآور شد: افزایش کیفیت به معنای حضور پررنگ در بازارهای رقابتی خواهد بود. شایان ذکر است تا بگوییم که به منظور افزایش ارزش کالاهای صادراتی می بایست به بازارهایی ورود کنیم که در آن مزیت نسبی داریم؛ با توجه به اینکه تولیدکننده نفت و گاز هستیم، می توانیم در مباحث مرتبط با معدن به خوبی ورود کنیم. همچنین در صنایع تبدیلی می توانیم پیشران باشیم. افزون براین موارد می توانیم در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی حضور قابل توجه داشته باشیم و شرایط صادراتی خوبی را رقم بزنیم.
هادی حق شناس، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار «رسالت» عنوان کرد: تجارت الکترونیک برای تسهیل نقل و انتقالات کالا و فروش خدمات است. بنابراین فراهم سازی بستر الکترونیکی برای صادرات کالا به دلیل تقویت و کاهش بوروکراسی نقل وانتقال به کشور مقصد است. به طورکل به منظور ارسال کالا به کشور مقصد، بوروکراسی های متعددی ازجمله فرآیند بانکی، بیمه، گمرک، بنادر و… وجود دارد که هریک دارای قوانین و قواعد می باشند. در بستر الکترونیک یا پنجره صادراتی می توان این فرآیندها را تسریع کرد و زمان نقل وانتقال را برای صادرکننده کالا کاهش داد. وی افزود: در یک دهه گذشته حجم صادرات کشور سیر صعودی داشته است اما ارزش کالاهای صادراتی سیر نزولی پیدا کرده است. براین اساس در نیمه نخست سال جاری به ازای هرتن کالای صادرشده، یک سوم ارزش کالاهای صادراتی در مقایسه با دهه ۹۰ کاهش یافت. براین اساس می توان عنوان داشت که کالاهای صادراتی ارزان تر از گذشته شده است.
در این میان پرسشی به وجود می آید که به منظور عدم کاهش ارزش کالاهای صادراتی چه کنیم و چطور می توانیم ارزش کالاهای صادراتی خود را افزایش دهیم؟ پاسخ این است که ارزش افزوده کالا را رقم بزنیم. در شرایط حال حاضر بیشتر حجم صادرات به صورت خام فروشی است و ارزش افزوده کالا به کشور مقصد می رسد. اگر خام فروشی صورت نگیرد و کالای نهایی را خود به جای مواد اولیه به کشور مقصد صادر کنیم، ارزش کالای صادراتی مان افزایش پیدا خواهد کرد. حق شناس تصریح کرد: به طورحتم اقتصاد کشور از صادرات غیرنفتی سود بیشتری کسب خواهد کرد. در این راستا ضرورت دارد تا صادرات غیرنفتی را بیش ازپیش در دستورکار قرار دهیم. طی یک دهه گذشته به سبب تحریم های ظالمانه، نتوانستیم سرمایه گذاری خود را در بخش صنعت به روز کنیم و نوآوری های جدید را وارد کنیم. به موجب این روند ناچار شدیم تا طی سال های گذشته بیش تر کالاهای خام و واسطه ای را به فروش برسانیم. کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر تقویت تجارت الکترونیک به منظور تسهیل فرآیند نقل و انتقالات کالا همچنین خاطرنشان کرد: ارزش افزوده نفت و گاز کشور طی سال های اخیر به سبب اعمال تحریم ها به خارج از کشور منتقل شده است. بنابراین در شرایط فعلی اگر صادرات بنزین را رقم بزنیم بهتر از صادرات نفت خام خواهد بود. همچنین صادرات مواد پتروشیمی نیز بهتر از صادرات گاز خواهد بود. باید تلاش کنیم تا سیمان تولید و سپس صادر شود نه آنکه مواد اولیه آن صادر شود و ارزش افزوده درجای دیگری رقم بخورد. باید بکوشیم تا ارزش کالاهای صادراتی افزایش پیدا کند و تجارت الکترونیک به منظور تسهیل فرآیند نقل وانتقال رقم بخورد. او با اشاره به ظرفیت های بخش گردشگری در معرفی کالاهای ایرانی متذکر شد: گردشگری می تواند به انتقال و معرفی کالاهای ایرانی کمک کند. باید بپذیریم که هیچ یک از کشورهای همسایه به اندازه ایران، جذابیت گردشگری ندارند. اینکه طی سال های اخیر علی رغم ظرفیت بسیار اما پتانسیل گردشگری رقم نخورده است، به سبب نبود زیرساخت های کافی است. ضرورت دار د تا ظرفیت های گردشگری را تقویت کنیم و کالاهای داخلی را به گردشگران معرفی سازیم. وی در پایان این گفت وگو بابیان این که تکنولوژی بهره وری بنگاه های اقتصادی را افزایش می دهد، یادآور شد: تجارت الکترونیک برای کشور لازم است و به فرآیند صادراتی کشور کمک شایانی خواهد داشت. در این میان ضرورت دارد تا سایر مولفه های افزایش صادرات و افزایش ارزش صادراتی ر ا مدنظر قرار دهیم و بنگا ه های کشور و خطوط تولید را به روز کنیم. مجموع این عوامل کیفیت کالاهای ایرانی را در سطح استاندارد جهانی افزایش خواهد داد و قیمت تمام شده را کاهش خواهد داد.
نظرات