✍️ پاسخهای دکتر قادری به ابهام های نظام انتخاباتی تناسبی در حوزه تهران
📌 ۱️⃣ چرا از بین مدلهای مختلف انتخاباتی، مدل تناسبی شهرستانی برای حوزه انتخابیه تهران انتخاب شده است؟
🔷 سابقه اصلاح نظام انتخاباتی مجلس، به ادوار پنجم و ششم مجلس برمیگردد. در آن مجالس نظام اکثریتی استانی مورد توجه قرار گرفت. بعد از مطرح شدن، به درستی این نظام انتخاباتی مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفت. در مجلس هفتم نیز پیگیری هایی برای اصلاح نظام انتخاباتی مجلس انجام شد ولی به سرانجام نرسید.
🔶 در مجلس هشتم بعد از دیدار رئیس مجلس از عراق و جذابیت مدل انتخاباتی مجلس آن کشور برای ایشان و همراهان، طرح اصلاح نظام انتخاباتی مجلس برای چندمین بار به جریان افتاد. در این دور از مجلس سه طرح برای تبدیل حوزه های انتخابیه از شهرستانی به استانی، واگذاری بخشی از وظایف و اختیارات مجلس به شورایعالی استانها و تقویت احزاب تهیه شد. طرح های اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، قانون احزاب و افزایش کارایی شوراهای اسلامی شهرها و روستاها عنوان این سه طرح بود. در طرح استانی شدن انتخابات که مبتنی بر مدل اکثریتی بود برای حل مشکل حوزه هایی که تنوع مذهبی و بحث شیعه و سنی داشتند، قرار شد که آن حوزه ها مستثنی شوند. اشکال وارده این بود که تکلیف استانهایی که تنوع قومی و قبیله ای دارند چه میشود؟ قرار شد که اینها را هم مستثنی کنیم. مشاهده شد که تعداد حوزه های مستثنی شده بیشتر از سایر حوزه ها است. لذا مدل اکثریت استانی در این دوره رد شد. برای استفاده از مدل استانی تناسبی شبیه به عراق هم، مشکل در این بود که باید حوزه های شهرستانی را حذف میکردیم. این اقدام به ضرر شهرستانهای محروم بود و لذا مخالفت جدی نمایندگان این حوزه ها را بدنبال داشت. این تلاشها در مجلس نهم هم ادامه یافت ولی ره به جایی نبرد.
🔷 در مجلس دهم که نماینده نبودم مطالعاتی را برای رسیدن به نظام انتخاباتی مناسب دنبال کردم. در این راستا برای اصلاح نظام انتخاباتی ریاست جمهوری و مجلس، طرحهایی را تهیه و رسانه ای کردم. این طرحها را در جلسات سازمان دیده بان شفافیت مطرح و با استماع ایرادهای نمایندگان ادوار و پاشخگویی به آنها، آن را چکش کاری کردم. در جلسات کمیسیون شوراهای مجلس دهم با طرح ایرادهای وارده بر سایر مدلها، اعضای کمیسیون را به انتخاب نظام تناسبی استانی- شهرستانی که یک مدل ابتکاری خودم بود، راضی کردم. در این راستا چند مقاله را در سایتهای الف و خبرگزاری فارس منتشر کردم. در آخرین جلسه کمیسیون، دو نفر از اعضا مدل را خراب کرده و برای نامزدها محدودیت حضور در یک فهرست را برداشتند و به مدل پیرایه های ناسازگاری اضافه کردند. اگرچه این مدل با اشکالهای جدید در صحن مجلس مصوب شد ولی مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفت.
🔶 در مجلس یازدهم بر مبنای مدل انتخابات تناسبی دو طرح برای انتخابات مجلس، یک طرح برای انتخابات ریاست جمهوری و یک طرح برای انتخابات شوراها ارائه دادم. دو طرح مرتبط با مجلس در جلسات مختلف کمیسیون و تعدادی از فراکسیونها مورد بررسی قرار گرفت. با ورود پژوهشکده های ایتان، شریف، حکمرانی و … و همچنین جمع بندی کمیسیون شوراها، قرار شد که مدل انتخابات تناسبی برای حوزه های ۴ کرسی و بیشتر پیگیری شود. کمیسیون شوراها در بررسی های خود، طرح تفکیک حوزه تهران را به ۳۰ حوزه تک نماینده ای که توسط دکتر میرسلیم مطرح شده بود را با یک رای گیری رد کرد. طرح نظام تناسبی برای ۵ حوزه ۴ کرسی و بیشتر پس از تصویب در کمیسیون شوراها در مجلس مطرح ولی با همراهی نماینده دولت این طرح در مجلس حذف شد. در جلسه بعدی با پیشنهاد جدید بنده این مدل برای اجرا در تهران رای آورد.
🔷 با این توضیح روشن است که ارائه این مدل فی البداهه نبوده و نتیجه سالها بررسی بر روی مدلهای مختلف انتخاباتی و رد شدن همه این مدلها است. جمع بندی من از این مدلها این است که مدلهای اکثریتی استانی و یا تناسبی استانی برای کشور ما مناسب نیست و مدل اکثریتی تک نماینده ای و چند نماینده ای (نظام انتخابات فعلی) هم با ایرادها و اشکالات جدی مواجه است. لذا اگر میخواهیم برای کل حوزه های انتخابیه مجلس، نظام انتخاباتی را اصلاح کنیم بهتر است که مدل تناسبی استانی شهرستانی و اگر میخواهیم فقط برای حوزه های چند نماینده ای اقدام به اصلاح نظام انتخاباتی کنیم بهتر است که از مدل تناسبی شهرستانی استفاده کنیم.
نظرات